Η φυσική ομορφιά της Ρόδου, με το εύφορο έδαφος, το ήπιο κλίμα, τις καταπράσινες κοιλάδες, τα κατάφυτα δάση και τη θέση της στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και αρκετών εμπορικών διαδρομών και υδάτινων οδών, είναι ο λόγος για τον οποίο το νησί συχνά ονομάστηκε “ευλογημένο”. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει προσελκύσει τόσους πολλούς εισβολείς και εποίκους κατά τη διάρκεια πολλών αιώνων. Διαδοχικοί και συχνά συνυπάρχοντες λαοί, πολιτισμοί και θρησκείες προσέθεσαν την κάθε μία ψηφίδα στην πλούσια ιστορία και στην πολιτιστική κληρονομιά της.
Στη Ρόδο θα βρείτε ένα υποβλητικό αμάλγαμα από κλασικούς ναούς, βυζαντινά παρεκκλήσια, ιπποτικά κάστρα, οθωμανικά τζαμιά, σεφαραδίτικες συναγωγές και ιταλική μοντερνιστική αρχιτεκτονική.
Η αναγνώριση της μοναδικότητας αυτής της κληρονομιάς ήρθε το 1988, με την ένταξη της “Παλιάς Πόλης” της Ρόδου στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Η προώθηση και η μελέτη της πολύπλευρης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ρόδου και του “πολιτιστικού τοπίου” της με την ευρύτερη έννοια, είναι η αποστολή της Rhodes International Culture & Heritage Society, εν συντομία RICHeS. Μια συντομογραφία και ακρωνύμιο που αναφέρεται σαφώς στον πολιτιστικό πλούτο του νησιού.
Η RICHeS είναι ένας μη κυβερνητικός και μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που ιδρύθηκε το 2009, εν μέσω – και ως απάντηση στην ελληνική κρίση που ξέσπασε εκείνη την εποχή. Η πρωτοβουλία προήλθε από μια ομάδα αφοσιωμένων πολιτών, τόσο Ελλήνων όσο και αλλοδαπών, οι οποίοι πίστευαν ότι η ενεργός συμμετοχή, οι πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών και η προάσπιση τους θα μπορούσαν να συμβάλουν στην έξοδο από την κρίση και στην οικοδόμηση μιας υγιούς κοινωνίας. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση ήταν πάντα πρωταρχικής σημασίας τόσο όσον αφορά την προσέγγιση των διαφορετικών ιστορικών περιόδων και κοινοτήτων του νησιού όσο και σε σχέση με τη σύνθεση του ίδιου του οργανισμού και των εθελοντών του, οι οποίοι προέρχονται από όλες τις ηλικίες και υπόβαθρα.
Κατά την τελευταία δεκαετία, η RICHeS έχει γίνει μια από τις πιο επιτυχημένες ΜΚΟ πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ελλάδα. Η πιο γνωστή εκδήλωσή της είναι οι “Ανοικτές Πόρτες”, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο, από το 2010, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου ως μέρος των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Με ένα ετήσια μεταβαλλόμενο θέμα, εμπνευσμένο από την τοπική ιστορία, η κεντρική φιλοσοφία της εκδήλωσης είναι το άνοιγμα μνημειακών κτιρίων που συνήθως είναι κλειστά στο ευρύ κοινό. Η ιδέα αποδείχθηκε επιτυχής καθώς η εκδήλωση, με την πάροδο των ετών, αναπτύχθηκε και πλέον προσελκύει δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες. Αυτοί οι επισκέπτες, όπως και οι δεκάδες εθελοντές, προέρχονται από όλο τον κόσμο και από την ίδια τη Ρόδο. Έλληνες και αλλοδαποί που ζουν στη Ρόδο αλλά και επισκέπτες από το εξωτερικό συναντούν ο ένας τον άλλον και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους ανταλλάσσοντας πληροφορίες για τα συμμετέχοντα κτίρια και τις παράλληλες συμπληρωματικές εκδηλώσεις.
Οι Ανοικτές Πόρτες δεν είναι μόνο το πιο δημοφιλές γεγονός πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ελλάδα, αλλά και ένα από τα λίγα που καταφέρνει να προσεγγίσει, να φέρει κοντά και να ενθουσιάσει ένα τόσο μεικτό κοινό. Ο διεθνής χαρακτήρας της RICHeS και οι εκδηλώσεις της ήταν – για παράδειγμα – επίσης εμφανής στη διοργάνωση της επετειακής έκθεσης “Ο ταλαντούχος Δρ. Hedenborg”, το 2014, η οποία επικεντρώθηκε στη ζωή και το έργο ενός Σουηδού ιατρού και εξερευνητή του 19ου αιώνα που έζησε μεγάλο μέρος της ενήλικης ζωής του στο νησί. Η έρευνα και η εκτέλεση ήταν δυνατή μόνο μέσω της συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών ανθρώπων, από διαφορετικά υπόβαθρα: Σουηδών, Ολλανδών και φυσικά Ελλήνων.
Εκτός από εκδηλώσεις όπως τις “Ανοικτές Πόρτες”, η RICHeS είναι υπεύθυνη για πολλές άλλες δράσεις ανάμεσά τους διαλέξεις, συναυλίες και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ο ρόλος του “φύλακα” – εντοπισμός πιθανών απειλών για την πολιτιστική κληρονομιά και ανάληψη δράσης – καθίσταται ολοένα και πιο σημαντικός. Όλα αυτά γίνονται, όσο το δυνατόν περισσότερο, σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς και ιδρύματα. Η RICHeS ξεκίνησε πρόσφατα το πιο φιλόδοξο έργο στην ιστορία της, μια εκστρατεία για την αναγνώριση της (ιταλικής) μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των Δωδεκανήσων ως Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Αυτή η εκστρατεία διεξάγεται με παρότρυνση του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου. Είναι εξίσου σημαντικό ότι η εκστρατεία αυτή αποσκοπεί στην προώθηση του πολιτιστικού τουρισμού και στοχεύει στην ανάπτυξη μιας πολιτιστικής διαδρομής που θα ανακαλύπτει αλλά και θα συνδέει τα διάφορα νησιά της περιοχής μέσω της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Προσφέρεται έτσι στους επισκέπτες μια νέα ευκαιρία να γνωρίσουν τα νησιά τόσο μεμονωμένα όσο και ως μέρος ενός αρχιτεκτονικού μνημειακού συνόλου. Με την εκστρατεία για τη Νεότερη Κληρονομιά των Δωδεκανήσων, η RICHeS έχει εισέλθει στη δεύτερη δεκαετία της ύπαρξής της με αυτοπεποίθηση και με τον ίδιο ενθουσιασμό όσο στην αρχή.
Δείτε περισσότερα για τη RICHeS